انسان، عقل و دین Human , intellect and Religion

فعالیت‌های ابوالحسن حسنی در حوزه‌های علوم فقهی و علوم حِکمی

انسان، عقل و دین Human , intellect and Religion

فعالیت‌های ابوالحسن حسنی در حوزه‌های علوم فقهی و علوم حِکمی

انسان، عقل و دین  Human , intellect and Religion

خداوند در دین اسلام چگونگی یک زندگی کامل و جامع خداپسندانه را برای همه‌ی افراد بشر، در هر شرایط زمانی، جغرافیایی، اجتماعی و فردی ترسیم کرده است و از بندگان خویش خواسته است تا آن گونه زندگی کنند؛ زیرا جز با آن به رستگاری نمی‌توانند برسند. اگر انسان آن گونه که خدا پسندیده، زندگی کند، حقّ تعالی نیز سفره‌ی نعمت‌های خویش را بر آنان می‌گسترد و به آنان آرامش عطا می‌کند که از بزرگترین نعمت‌ها است. با نگاهی به مفاد قرآن کریم و نیز روایات رسول خدا (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) و اهل بیت او (عَلَیْهِمُ‏ السَّلَامُ‏) می‌توان دریافت که در این نحوه زندگی همه‌ی ابعاد فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی مورد توجه بوده و همه‌ی قوای انسانی، مانند قوای معرفتی چون عقل، خیال و حس یا قوای انگیزشی گرایشی چون زیبادوستی، عواطف غریزی و شهوانی در جای خود به کار گرفته می‌شوند. در این نحوه زندگی برای باورها، عقاید، ملکات نفسانی، احساسات، حالات، دانستن‌ها، شناختن‌ها، فهمیدن‌ها، گرایش‌ها، روابط، موقعیت‌ها، نقش‌ها، جبهه‌بندی‌ها، اراده‌ها و حرکت‌های انسانی برنامه و قانون هست. به همین جهت است که می‌توان این دین را سازگار با فطرت انسانی دانست و ادعا کرد راه حل گره‌ها، پیچیدگی‌ها و دشواری‌های حیات انسانی در این دین یافت می‌شود.
انسان از فطرت الهی برخوردار است. او با عقل ارزشمندی برخوردار است که به او اجازه می‌دهد بین خیر و شر تشخیص دهد و راه حق را انتخاب کند. عقل هدیه‌ای از خداوند است و بقای انسانیت و رشد آن وابسته به استفاده‌ی بهینه از آن است. عقل انسان، به او امکان می‌دهد تا اعمال و افعال خود را با توجه به معیارهای دینی و اخلاقی انتخاب کند. اما در عین حال، وحی به او کمک می‌کند تا عقل خود را به حداکثر ظرفیت ممکن به کار ببرند و از توهمات و خطرات خطاها دوری کنند.

چند سالی بود که این وبلاگ راکد مانده بود. اخیرا به همت جناب حجت الاسلام طالعی یزدی که از طلاب پرتلاش‌اند، دوباره این وبلاگ فعال شده است و از ایشان تشکر وافر دارم.

ابوالحسن حسنی

تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران
آخرین نظرات
نویسندگان

وحدت جهان

شنبه, ۲۱ تیر ۱۳۹۳، ۱۲:۰۳ ب.ظ

نظم و هماهنگی موجود در جهان گونه‌ای وحدت را در آن لازم می‌آورد. درباره‌ی وحدت جهان تصویرهای متعددی عرضه شده است. برخی از این تصویرها چنین است:

  1. اشاعره برآنند که هماهنگی اجزای جهان ناشی از ربط واقعی میان اجزای آن نیست؛ بلکه دستی غیبی چنان این اجزا را می‌چرخاند و تدبیر می‌نماید که در ظاهر امر این امور هماهنگ دیده شوند. نظریه‌ی مونادهای لایبنیتز نیز تا حدودی به چنین نظریه‌ای نزدیک است.
  2. نظریه‌ی دیگر بر آن است که جهان مانند ماشینی است که اجزای آن با یکدیگر ارتباط مکانیکی دارند و این ارتباط به هماهنگی حرکات و حوادث می‌انجامد. این نظریه به نظریه‌ی ماشین‌انگاری یا ساعت‌انگاری جهان موسوم است و در غرب دوره‌ی جدید طرفداران فراوان داشته و هنوز دارد.
  3. بنابر نظریه‌ی وحدت طبیعی اجتماعی عالم ملاصدرا، اجزای جهان در ارتباط واقعی با یکدیگرند و هماهنگی حرکات و حوادث ناشی از این ارتباط واقعی است؛ در عین حال، در تسخیر قدرتی برتر از طبیعت است. در این نظریه، اطلاق وحدت شخصی به عالم، به اعتبار لحاظ اجمالی آن است و اطلاق کثیر به آن به اعتبار لحاظ تفصیلی آن است. ملاصدرا با تشبیه جالبی حوادث و حرکات عالم را به حرکات رقص تشبیه کرده است. البته ملاصدرا بلافاصله با عنوان «استبصار و اکمال» به نظریه‌ی وحدت حیوانی عالم که عرفا و ارسطو و اخوان الصفا بیان کرده‌اند، اشاره می‌کند و بیان می‌دارد که این نظریه، نظریه‌ای برهانی با مقدمات حدسی است. هم‌چنین وی مکرر نظریه‌ی نفس‌انگاری عالم را مبرهن می‌خواند. به نظر می‌رسد با توجه به برهان وی برای نظریه‌ی نفس انگاری و دلیل مبتنی بر طبیعیات قدیم وی برای این نظریه می‌توان این دو نظریه را چنین جمع کرد که نظریه‌ی وحدت طبیعی عالم، مربوط به همین عالم جسمانیات است و نظریه‌ی نفس‌انگاری عالم به کل عالم آفرینش، اعم از عالم طبیعت و عوالم مجرد مربوط است.1
  4. بنابر نظریه‌ی نفس‌انگاری عالم، وحدت جهان حقیقی است. یعنی جهان واقعاً یک حقیقت بیش نیست و تکثر مشهود، شؤون متکثر آن حقیقت باشد. در این فرض، جهان مانند یک حیوان یا انسانی تصویر می‌شود که دارای نفس واحده است و قوا و شؤون وی در عین کثرت، از وحدت حقیقی برخوردارند. در این نظریه به جهان انسان کبیر یا کتاب مبین گفته می‌شود و به انسان، انسان صغیر یا کتاب منتخب گویند.2شهید مطهری این نظریه را چنین توصیف می‌کند:

فرض کنیم جهان مجموعاً یک واحد واقعی طبیعی است. همه‌ی جهان دارای صورت واحد، نفس واحد، حیات واحد است؛ نظیر یک فرد انسان که در عین جهازات مختلف و با وجود صدها ملیون سلول یک واحد واقعی است و یک شخص و حیات واحد دارد و همان حیات و یا نفس مدبر اجزاء و ابعاض ساختمان بدن او است. روابط غائی و هدفی این پیکر را همان نیروی واحد انتظام می‌بخشد. آن نیروی مدبرِ حیاتی، هم به انسان وحدت واقعی بخشیده است و هم روابط اجزاء انسان را تنظیم می‌کند و همه نیروهای موجود را تحت تسخیر و تسلط خود در آورده است. .... در محل خود مبرهن است که رابطه‌ی اجزای جهان را تنها از راه مکانیسم نمی‌توان توجیه کرد و مصنوع خداوند را به مصنوع بشر نمی‌توان قیاس گرفت؛ هم چنان که دخالت اراده‌های موجودات نامرئی را به صورت خارج از نظام عالم نمی‌توان پذیرفت و همچنین در محل خود ثابت است که دخالت مستقیم اراده‌ی ذات باری بدون وساطت شی‌ء دیگر نیز نامعقول است. علی هذا، اگر انتظام و هماهنگی هدفی اجزاء جهان لااقل به مقیاس زمین و سیاراتی که ما می‌شناسیم بپذیریم، چاره‌ای جز پذیرفتن وحدت طبیعی3 جهان نداریم.4

1المبدأوالمعاد، ص64ـ 62.

2المبدأوالمعاد، ص22 و 64؛ الأسفار الأربعة، ج‌7، ص114؛

3شهید مطهری نظریه‌ی نفس‌انگاری عالم را با عنوان وحدت طبیعی خوانده است. ظاهراً ایشان تفصیل نگارنده‌ی این سطور میان دو نظریه‌ی وحدت طبیعی و نظریه‌ی نفس‌انگاری را نمی‌پذیرد.

4اصول ‌فلسفه و روش رئالیسم، ج‌5، ص94ـ93.

  • ابوالحسن حسنی

ملاصدرا

جهان بینی

فلسفه علم

از دیدن نظرات شما خوشحال می‌شوم (۱)

  • ابوالحسن جعفری
  • سلام با موضوعی از کودکان غزه ... همراهیم . لطفا تشریف بیاورید و بگویید چه جمله های در ذهنتونه این جنایت ها برای چیست ؟  حرف دلتون رو به بچه های معصوم غزه بزنید .
     یا علی .
    پاسخ:
    با تشکر
    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی