انسان، عقل و دین Human , intellect and Religion

امید یکی از اساسی​ترین نیاز​های انسان است. بدون امید انسان نمی​تواند قدم از قدم بردارد و هر گونه اراده‌ای از او سلب می‌شود، هرگونه انتخابی به وسیله​ ی انسان به امید پاداشی در نتیجه​ ی انتخاب است. امید بر سه رکن استوار است:

1. خواسته‌ها و آرزوها، 2. باور به امکان تحقق خواسته و آرزو، 3. انتظار.

خواسته‌ها و آرزوها همان پاداشی‌اند که ما از انتخاب خود انتظار داریم و بدون آن اصولاً امید بی​ معنا است. انسان‌ها خواسته‌ها و آرزو​های فراوانی دارند و همه​ ی زندگی آن‌ها صرف رسیدن به آرزوهایشان می‌گردد. خواسته‌ها و آرزوها از احساس نیاز سرچشمه می‌گیرند، زیرا هر کسی چیزی را می‌خواهد که ندارد، وگرنه آن چه را دارد، دوباره همان را طلب کرده و آرزو کردن خطا است.

اما با صرف آرزو امید حاصل نمی​شود، بلکه لازمه​ ی امید باور شخص به این نکته است که آرزوی او تحقق یافتنی است. اگر من آرزوی رفتن به کره​ ی ماه داشته باشم، اما آن را امری غیرممکن بدانم، مسلماً ناامیدم، نه امیدوار؛ و آرزوی رفتن به کره​ ی ماه آرزویی خام بیش نیست. بنابر این، رکن دوم امید، باور است. اگرچه باور یک احساس روانی است؛ اما منشأ این احساس شناخت است و به واسطه​ ی همین منشأ است که باور به معقول یا نامعقول متصف می‌شود. اگر باوری منشأ شناختی داشت، به عبارت دیگر، اگر ما به چیزی را شناخت پیدا کردیم و به جهت این شناخت آن را باور کردیم، آن باور معقول است؛ اما اگر باوری منشأ شناختی نداشت، بلکه منشأ آن اموری نظیر تقلید، تلقین و چیزهایی دیگر از این قبیل بود، چنین باوری نامعقول است و نمی​تواند رکن یک امید پایدار باشد؛ زیرا شخص به محض توجه و آگاهی از نامعقول بودن باورش، امیدش را از دست می‌دهد.

رکن سوم امید، انتظار است. شخص امیدوار، کسی است که منتظر وصول به آرزویش است و خود را آماده​ ی آن کرده است. انتظار یعنی تلاش و صبر. تفاوت شخص منتظر با آن که منتظر نیست، در این است که منتظر تلاش می‌کند برای تحقق خواسته ​اش مقدمات لازم را ایجاد کند و خود را برای رسیدن به آن آماده می​ سازد و بر مشکلات ناشی از این تلاش صبر می‌کند؛ ولی کسی که منتظر نیست نه تلاشی دارد و نه مشکلات صبر برایش تحمل ​پذیر است.