طرح سیاستی: احیای گفتگوی دینی در فضای عمومی
🌟طرح سیاستی: احیای گفتگوی دینی در فضای عمومی؛ گذار از تکگویی به هماوردی معرفتی
۱. تعریف دقیق پیشنهاد: مدیریتِ غیرمتمرکزِ مناظراتِ مجازی و سطحبالا میان نخبگان طراز اول دینی و نمایندگان جریانهای فکری معارض (شامل ملحدان و دگراندیشان).
۲. هدف: استفاده از ظرفیت پلتفرمهای نوین (یوتیوب، ایکس، کلابهاوس، آپارات و ...) برای تبدیل کردن پرسشهای زیرزمینی به چالشهای آشکار؛ جایی که شبهات در یک میدان معرفتی شفاف پاسخ داده شوند.
۳. اهمیت و ضرورت
جامعه امروز از مونولوگهای رسمی عبور کرده و تشنهی دیالوگهای واقعی است. آمارهای بازدیدِ میلیونی مناظرات اخیر نشان میدهد که بازارِ اندیشه، اقیانوس آبی بیرقیبی است. این طرح با واکسیناسیونِ معرفتی، سیستم ایمنی جامعه را در برابر شبهات تقویت کرده و مرجعیت فکری را از سلبریتیها به متخصصان بازمیگرداند. ضرورت اصلی، پر کردن خلأ روایتِ دینی مقتدر در فضایی است که مخالفان یکهتازی میکنند.
این پیشنهاد عملاً احیای سنتِ احتجاج شیعی است. شیعه در تاریخ، اقلیت بوده و همیشه با مناظره زنده مانده است (از مناظرات امیرالمؤمنین (عَلَیْهِ ٱلسَّلَامُ) و تا امام صادق و امام رضا (عَلَیْهِمَا ٱلسَّلَامُ) تا مناظرات شیخ مفید و تا مناظرات شهید بهشتی در در سالهای ۵۸ تا ۶۰). بازگشت به این سنت، یعنی خروج از لاکِ دفاعی و ورود به فازِ تهاجمی فرهنگی. اگر نهادهای سیاستگذار جرأت این کار را داشته باشند، این بزرگترین خدمت به احیای دین در قرن جدید شمسی خواهد بود.
۳. ریسک اصلی: «باخت در خانه»
اگر مخالفانِ نبوت یا ملحدین، قویتر ظاهر شوند، چه؟ این ریسک وجود دارد، اما همین الان هم در فضای مجازی، آنها قویتر به نظر میرسند چون «یکطرفه» میتازند. در مناظره، حداقلِ دستاورد این است که مخاطب میفهمد «دین هم حرف برای گفتن دارد» و ماجرا به آن سادگی که مخالفان میگویند نیست. حتی یک "مساوی" در مناظره، پیروزی برای دین است، زیرا توهم "پایان دین" را میشکند.
اما، تجربهی تاریخی نشان داده احتمال این ریسک بسیار کم است.
۴. دستاورد سیاسی: تخلیه انرژی انباشته
جامعهای که بتواند تندترین سوالاتش (آیا خدا هست؟ آیا پیامبر راست میگفت؟) را در رسانه (رسمی یا نیمهرسمی یا غیر رسمی) ببیند، احساس خفگی نمیکند. این مناظرات سوپاپ اطمینانِ فوقالعادهای برای کاهش خشونت سیاسی و تبدیل آن به شورِ معرفتیاند.
۵. سیاست محوری: استراتژی موازنهی دوگانه (سایبری)
مکانیسم اجرایی این طرح بر دو پایهی رسانهای استوار است:
• گام اول: موازنهی منفی (برجستهسازی هوشمند): بجریان نخبگانی دینی با استفاده از تکنیکهای رسانهای (منشن، نقد علنی، دعوت به چالش)، نام و آراء نظریهپردازانِ اصلی جریان الحاد را از حاشیه به متن میکشاند. با ضریب دادن به دگراندیشانِ دارای سواد (به جای سانسور آنها)، مسئله ایجاد میشود تا بستر برای پاسخ فراهم گردد.
• گام دوم: موازنهی مثبت (اقتدارِ استدلالی): ورودِ برنامهریزیشدهی پهلوانان معرفتی (نخبگان حوزوی مسلط به زبان روز) به این مبارزههای مجازی. در این مرحله، پیروزی دین نه با حذف رقیب، بلکه با غلبهی برهانی در برابر چشم میلیونها کاربر حاصل میشود. اعتبار این پیروزی دقیقاً به دلیل حضور آزادانهی طرف مقابل در فضای مجازی است.
✨@haqnegar
