مبانی اعظاء حقوق شهروندی
1) احساس تعلق به جامعه و سرزمین:
این به معنای دیدن خود به عنوان بخشی از جامعه گسترده‌تر و داشتن دلبستگی به کشور است. احساس قوی تعلق می‌تواند احساس عضویت، شمول و استحقاق به حقوق شهروندی را تقویت کند. شهروندی با احساس دلبستگی و همذات پنداری با یک جامعه خاص و قلمرو آن گره خورده است. داشتن احساس تعلق به جامعه و سرزمین اغلب به عنوان پیش‌نیاز شهروندی تلقی می‌شود و برای پرورش حس وفاداری و تعهد به جامعه مهم تلقی می‌شود و از پایه‌های حس هویت ملی و وفاداری است. این معیار می‌تواند شامل تاریخ، فرهنگ، زبان و ارزش‌های مشترک باشد.
شایسته و بایسته است شهروندی به افرادی اعطا شود که وابستگی شدیدی به جامعه و سرزمین کشور مورد نظر دارند.
#پرسش: آیا بهاییان این ملاک را دارند؟
2) همبستگی با سایر شهروندان:
به معنای داشتن پیوند و منافع مشترک با همشهریان است. این شامل احساس ارتباط متقابل و اشتراک در سرنوشتی مشابه با دیگران در جامعه سیاسی است. این معیار به عنوان یک عامل مهم در ساختن یک جامعه قوی و منسجم به شمار می‌آید.
همبستگی با شهروندان دیگر مستلزم تمایل به همکاری برای منافع مشترک و حمایت از یکدیگر در مواقع ضروری است؛ مانند حمایت از سیاست‌هایی که به نفع جامعه به عنوان یک کل است، و کمک به ارائه کالاها و خدمات عمومی یا شرکت در فعالیت‌های مدنی داوطلبانه (به تعبیر بسیجیان: فعالیت‌های جهادی) یا کمک به رفاه جامعه.
شایسته و بایسته است شهروندی به افرادی اعطا شود که تمایل به همکاری با سایر شهروندان برای ارتقاء منافع و مصالح عمومی را نشان می‌دهند.
#پرسش: آیا بهاییان این ملاک را دارند؟
3) همبستگی با جامعه ملی:
این احساس گسترده‌تر از وحدت و هویت مشترک با ملت به عنوان یک کل است. فراتر از دایره‌ی افراد نزدیک فرد است و یک همبستگی اجتماعی بزرگتر را دربر می‌گیرد. می‌توان این همبستگی را یک سرمایه‌گذاری جمعی در حقوق شهروندی دانست که برای همه اعضای ملت اعمال می‌شود. این معیار عامل مهم در ارتقای انسجام و یکپارچگی اجتماعی است.
این معیار بر اهمیت وفاداری و تعهد به کل ملت تاکید دارد. همبستگی با جامعه ملی شامل شناخت و حمایت از ارزش‌ها، سنت‌ها و نهادهای مشترکی است که جامعه را به هم پیوند می‌دهد. هم چنین، شامل تمایل به اصول جمهوریت (مانند یادگیری زبان کشور، احترام به قوانین و آداب و رسوم آن)، احترام به فرهنگ عمومی (مانند تمایل به مشارکت در مراسمات ملی) و تمایل به دفاع از امنیت همومی (مانند تقابل با فتنه‌گران در جامعه) می‌باشد.
شایسته و بایسته است شهروندی به افرادی اعطا شود که تعهد خود را به ارزش‌ها، سنت‌ها و فرهنگ ملت مورد نظر نشان می‌دهند.
#پرسش: آیا بهاییان این ملاک را دارند؟
4) وفاداری به جامعه سیاسی:
این معیار شامل تعهد و حمایت از نظام سیاسی بزرگتر و نهادهای آن است. وفاداری به این معناست که فرد با اهداف سیاست همذات پنداری می کند و از آن حمایت می کند.
این معیار نشان‌دهنده‌ی تمایل به انجام مسئولیت‌های ناشی از حقوق شهروندی است و بر اهمیت وفاداری و تعهد به نظام سیاسی و نهادهای جامعه تاکید دارد. و یک عامل مهم در ارتقای ثبات و امنیت سیاسی است.
این معیار می‌تواند شامل تمایل به دفاع از کشور در برابر تهدیدهای خارجی، احترام به حاکمیت قانون و تعهد به اصول دموکراتیک باشد.
وفاداری به جامعه سیاسی شامل شناخت و احترام به اقتدار دولت و رعایت قوانین و مقررات آن است. این می تواند شامل تمایل به مشارکت در فرآیندهای دموکراتیک، مانند رای دادن و عضویت در هیئت منصفه، و تعهد به حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه باشد.
شایسته و بایسته است شهروندی به افرادی اعطا شود که به نهادهای سیاسی و ارزش های کشور مورد نظر وفاداری نشان می دهند.
#پرسش: آیا بهاییان این ملاک را دارند؟
جمع‌بندی :
شهروندی در نهایت یک مفهوم پیچیده و چند وجهی است که تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قرار دارد. چهار معیار یاد شده _ تعلق، همبستگی با مردم، همذات پنداری با جامعه، و وفاداری _ نشان‌دهنده‌ی درونی شدن موقعیت و عضویت فرد به عنوان یک شهروند است. معیارهای یاد شده بر اهمیت نگرش‌های ذهنی و پیوندهای روان‌شناختی، جامعه‌شناسی و سیاسی در اعطاء شهروندی تأکید می‌کنند. این‌ها همسویی درونی با جامعه‌ی ملی و سیاسی اعطای حقوق شهروندی را به اعضای آن توجیه می‌کند. بنابر این، اگر شهروندی بر اساس این چهار پایه باشد، حقوق شهروندی کاملاً معنی دار و پایدار خواهد بود.
توجه به این نکته ضروری است که نظام‌های سیاسی و ایدئولوژی‌های مختلف ممکن است این معیارها را به طور متفاوتی در اولویت قرار دهند. هم چنین، باید توجه داشت در قوانین کشورهای مختلف ملاک‌هایی مانند تولد، اصل و نسب، پیوندهای فرهنگی، اقامت طولانی‌مدت، انجام خدمت سربازی و ... برای اعطای تابعیت آمده است. اما مبنای همه‌ی این عناوین همان چهار معیار مذکور است.
در ضمن، این ملاک‌ها وجودی‌اند، نه عدمی. بنابر این، در موارد مشکوک باید احراز شوند.
#پرسش: آیا بهاییان این ملاک را دارند؟
