نکاتی مهم درباره ی استفاده از هوش مصنوعی
⚡️چند نکته در بارهی استفاده از هوش مصنوعی برای طلاب، دانشجویان و پژوهشگران علوم اسلامی و انسانی
۱. از هر هوشمصنوعی استفاده میکنید، سعی کنید یک حساب ثابت داشته باشید. به ویژه در هوشمصنوعیهای رایگان مانند deepseek این کار بدون دردسر ممکن است. اگر حریم خصوصی مهم است، از این گزینه بگذرید، اما چون هوشمصنوعی در یک اکانت ثابت شخصیسازی میشود، برای پژوهشگر مفید است.
۲. پرسشهای چرت و پرت از هوشمصنوعی را از مسیر حساب ثابت خود نپرسید. پرسشهایی که ممکن است برای کشور مبدأ حساسیت امنیتی داشته باشد، از مسیر حساب ثابت خود نپرسید. علاوه بر امنیت حساب، به قوانین و سیاستهای پلتفرمهای مختلف نیز توجه شود. برخی از پلتفرمها حتی برای سؤالات غیرمستقیم حساسیت دارند.
۳. پرسشها را حتماً تقویت کنید. مخصوصاً وقتی میخواهید از پاسخهای هوشمصنوعی در یک کار پژوهشی استفاده کنید، پرسش شما کمتر از ۱۰۰ کلمه نداشته باشد. تقویت پرسش با روشهای مختلف ممکن است: اشاره به چارچوب نظری یا چارچوب مفهومی؛ اشاره به پاسخهای موجود و تعیین موضع نسبت به آن؛ تکثیر پارامترهای مستقل در پرسش، تقیید پارامتر وابسته و … . البته همیشه افزایش طول پرسش معادل با بهبود پاسخ نیست. گاهی میتوان با طرح یک پرسش هدفمند و هوشمندانه حتی در قالب ۵۰ کلمه، پاسخی بسیار دقیقتر گرفت.
۴. اطلاعات هوشمصنوعی از دانشمندان اسلامی خیلی مخدوش است. بنابر این، اگر میخواهید دیدگاه دانشمندان اسلامی را بررسی کنید، اطلاعات را ابتدا به هوشمصنوعی بدهید تا تحلیل قوی دریافت کنید. بسیاری از اطلاعات ارائهشده دربارهی دانشمندان اسلامی تحریفشده، ناقص، یا تحت تأثیر نگاه غربی است. ورود اطلاعات صحیح و هدایت هوش مصنوعی با دادههای معتبر، یک راهکار مؤثر است.
۵. اطلاعات هوشمصنوعی از دانشمندان غربی تا حد زیادی قابل قبول است؛ اما همواره احتمال خطا را جدی بگیرید، حتی ممکن است دچار خطاهای تحلیلی و تفسیرهای جانبدارانه باشد. در پژوهشهای جدی، اطلاعات دریافتی از هوشمصنوعی حتماً بررسی کنید. حتی در حل مسائل ریاضی در موارد متعدد مکرر دیدهام که خطا میکند.
۶. مطالب دریافتی از هوش مصنوعی را حتماً با قلم خودتان ویرایش جدی کنید. ادبیات هوش مصنوعی برای مخاطب شخص ثالث گونهای دفعکنندگی دارد. بسیاری از متون تولیدی هوش مصنوعی، مخصوصاً در قالب رسمی، فاقد لطافت انسانی و ارتباط احساسی است. ویرایش متن با قلم شخصی، حتی اگر ادبیات ضعیفی داشته باشیم، در برقراری ارتباط بهتر متن تولیدی هوشمصنوعی است. هرگز متن تولیدی هوشمصنوعی را عیناً برای مخاطبان خود ارسال نکنید.
۷. در تحلیلهایی که از هوش مصنوعی میگیرید، سعی کنید یکی دو نکته پیدا کنید که ایراد بگیرید و به هوش مصنوعی گوشزد کنید تا پاسخ خود را اصلاح کند. به جای پذیرفتن پاسخ اول، همیشه باید سعی کنیم نقاط ضعف یا تناقضهای احتمالی را شناسایی کنیم و از هوش مصنوعی بخواهیم آن را اصلاح کند.
۸. گاهی خودتان را بالاتر از سطح علمی فعلی خود معرفی کنید، مثلاً «من استاد حوزهی علمیهام»، «من یک دانشجوی دکترای رشتهی … ام»؛ و چیزهایی از این قبیل (وقتی این پیشنهاد را به خود هوشمصنوعی گفتم، مخالفت کرد و گفت غیر اخلاقی است).
۹. از هوش مصنوعی به عنوان ابزار کمکی استفاده کنید، نه جایگزین فکر خودتان. هوش مصنوعی میتواند ایدهها، اطلاعات و تحلیلهای اولیه را در اختیار شما قرار دهد، اما نباید جایگزین تفکر انتقادی و تحلیل شخصی شما شود. همیشه پاسخهای دریافتی را با دانش و بینش خودتان ارزیابی کنید. هوش مصنوعی نباید جایگزین تفکر انتقادی و تحلیل فردی شود. هوش مصنوعی میتواند ایده دهد، اما باید این ایدهها را پردازش و اصلاح کرد.
۱۰. گاهی از هوش مصنوعی برای ایدهپردازی و طوفان فکری استفاده کنید. اگر در موضوعی احساس میکنید ایدهی خود را نمیتوانید پرورش دهید، از هوش مصنوعی بخواهید ایدهها، سوالات یا زوایای جدیدی را پیشنهاد دهد. وقتی در یک موضوع به بنبست میرسیم، درخواست ایدههای متنوع از هوش مصنوعی میتواند مسیر فکری ما را باز کند. من در چند نظریهای که داشتم و نمیتوانستم پرورش دهم، از این روش استفادهی حداکثری بردم.
۱۱. هوش مصنوعی برای ترجمههای تخصصی کارآمدی بالایی دارد. ترجمههای هوش مصنوعی فوقالعاده قوی شدهاند، اما همچنان برای متون پیچیده یا اصطلاحات تخصصی نیاز به بازبینی دارند. در متون ادبی، فلسفی، و فقهی، ویرایش انسانی ضروری است. پس اگر ترجمه را قرار است به شکلی منتشر کنید، حتماً ترجمه را بازبینی و اصلاح کنید.
۱۲. به یاد داشته باشید: هوش مصنوعی ابزار است، نه هدف. هدف نهایی شما باید تولید دانش، بهبود مهارتها و پیشبرد پژوهشهای خود باشد. هوش مصنوعی فقط یک ابزار است که میتواند به شما در رسیدن به این اهداف کمک کند، اما نباید به آن وابسته شوید. هدف از استفادهی هوش مصنوعی، افزایش قدرت تفکر و مهارتهای ماست، نه وابستگی به یک سیستم ماشینی.
- ۰۴/۰۲/۲۲